گروه سیاسی_رجانیوز: سوال اصلی ما پیرامون جایگاه حقوقی تنفیذ است. در قانون اساسی امضاهای مختلفی آورده شده است که تنفیذ حکم ریاست جمهوری در اصل ۱۱۰ یکی از این موارد است.
به گزارش رجانیوز به نقل از کافه حقوق به نظر میرسد در این میان یک مقدار ماهیت حقوقی تنفیذ مبهم است. با توجه به نزدیک شدن به روز تنفیذ حکم ریاست جمهوری دکتر روحانی از سوی رهبری در ۱۲ مرداد ماه، گفتگویی را با دکتر سید محمد هادی راجی, عضو هیات علمی و معاون پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق (ع)، پیرامون ماهیت حقوقی تنفیذ تهیه نمودیم.
کافه حقوق: ماهیت حقوقی تنفیذ حکم ریاست جمهوری در اصل ۱۱۰ ظاهرا خیلی اجمالی در قانون اساسی بیان شده است و لذا دارای قدری ابهام است. بیشتر در این باره توضیح دهید.
راجی: اگر صرفاً بخواهیم به متن قانون اساسی نگاه کنیم، از اصل ۱۱۰ که وظایف و اختیارات رهبر را تعیین کرده است اینطور بر میآید که این امضا و تنفیذ حکم ریاست جمهوری هیچ قیدی ندارد.
در بند ۹ گفته شده است رهبری پس از انتخاب مردم، حکم ریاست جمهوری را امضا میکند. مردم انتخاب میکنند و مراحل انتخابات طی میشود و شورای نگهبان هم بررسی و تأیید میکند و در نهایت وقتی تمام شد، در موعد خودش باید حکم رییس جمهور را رهبر امضا کند. از بند نهم این بر میآید.
در مقابل در بند ۱۰ این اصل، موضوع عزل رییس جمهور مطرح شده است. در اینجا گفته شده است که عزل رییس جمهور با در نظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی یا رأی مجلس با رهبری است. اینجا قید «با در نظر گرفتن مصالح کشور» وجود دارد که در بند نهم این قید وجود ندارد. لذا از ظاهر بند ۹ بر میآید که رهبر موظف است این کار یعنی امضای حکم ریاست جمهوری را انجام دهد.
ولی اگر بخواهیم طبق مبانی صحبت کنیم، مشاهده میشود که نمیتوانیم به رهبری بگوییم بدون قید و شرط چنین وظیفهای را انجام دهد.
نظام ما بر اساس نظام ولایی یا امامت امت شکل گرفته و آن چیزی که سبب مشروعیت شده حضور ولی فقیه در رأس نظام است. مشروعیت و حق اعمال قدرت سایر نهادها از ولی فقیه گرفته میشود. حالا برای مجلس و قوه قضاییه این مشروعیتبخشی از طرق خاصی صورت میگیرد اما برای رییس جمهور از طریق تنفیذ حکم ریاست جمهوری، مشروعیتبخشی صورت میگیرد.
مردم رئیس جمهور را انتخاب میکنند و چون رهبری پیش از این، قانون اساسی را قبول کرده است و رأی مردم هم در انتخاباتی قانونی و از طریق مراجع مربوطه و به صورت صحیح برگزار شده، حالا نوبت آن شده است که حکم رییس جمهور را بپذیرد و تنفیذ نماید. مبنای شروع دوره ریاست جمهوری نیز همین حکم است.
این موضوع را در رویهای که از ابتدای انقلاب در احکام امام و مقام معظم رهبری نیز میتوان مشاهده کرد. در تمامی آن احکام عباراتی نظیر من شما را به ریاست جمهوری منصوب کنم یا رأی مردم را تنفیذ کرده و شما را منصوب میکنم و امثال این عبارتها مشاهده میگردد. یعنی برداشتی که امام و حضرت آقا از قانون اساسی داشتهاند این است.
از این نکاتی که عرض کردم اجمالاً مشخص میشود که این تنفیذ تشریفاتی نیست. یعنی اتفاقاً تنفیذ امری حقیقی و مؤثر است و جایگاه مهمی دارد.