نکات قابل توجه در موضع‌گیری لاریجانی/ روزشمار بازگشت به دوران ماقبل برجام آغاز
لاریجانی دراین باره خطاب به بان کی مون گفت: «آقای دبیر کل! پس از توافق هسته‌ای تاکنون 52 لایحه و قطعنامه در کمیته‌های مختلف مجلس نمایندگان و سنای آمریکا علیه کشور ما طرح شده که اکثر قریب به اتفاق آن کاملاً با روح برجام مخالف است. گرچه همه آن‌ها مسیر تصویب را طی نکرده، اما سه مصوبه اخیر در مجلس نمایندگان آنقدر صراحت در مخالف با برجام دارد که مقامات کاخ سفید هم با آن اعلام مخالفت کرده‌اند، چطور در این زمینه‌ها سکوت کرده‌اید؟! آیا مصوبه مجلس آمریکا در مورد روادید مخالف روح برجام نبود؟ چرا در گزارش خود ذکر نکردید؟»[1]
رئیس قوه مقننه در پایان نطق خود نیز تاکید کرد: «لازم است سازمان انرژی اتمی مطابق قانون مربوطه، طرح راه‌اندازی کارخانه هسته‌ای برای غنی‌سازی در درجات مورد نیاز کشور را آماده نموده و مجلس شورای اسلامی را در جریان امر قرار دهد.»
نمایندگان مجلس دهم نیز با شعار «الله‌اکبر» و «مرگ بر آمریکا» پس از نطق لاریجانی سخنان وی را تأیید و تصدیق کردند.[2] سخنان لاریجانی در بیان نقض متعدد برجام توسط آمریکا و غرب در حالی ابراز می‌شود که وی در مجلس نهم حمایت حداکثری از تصویب برجام نمود و اوج این حمایت نیز تصویب این طرح در 20 دقیقه بود که انتقاد بسیاری از نمایندگان مجلس پیشین را در پی داشت[3] و در پاسخ به این انتقادات بیان کرد که برجام پروژه نظام است نه وی و این طرح همیشه در کلان کشور هماهنگ شده است.[4]
اظهارات و موضع گیری لاریجانی؛ حاوی نکات مهی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
1- اظهارات وی نشان می‌دهد که نه‌تنها برجام تأثیری نگذاشته است بلکه دائماً درحالی‌که ایران به تعهدات خود پایبند بوده، توسط طرف غربی نقض شده است.
2- به نظر می‌رسد علی لاریجانی که یکی از حامیان اصلی برجام بوده نیز به صف توابین برجام پس از علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی هسته‌ای که هفته گذشته درباره سخنان بان‌کی مون و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان هشدار داد و همچنین علی‌اکبر ولایتی که پیش از سالگرد تصویب برجام اعلام کرد «آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل نکردند و شروط رهبری در برجام اجرا نشد»[5]، پیوسته است.
علی‌اکبر ولایتی دراین‌باره بیان داشت که «آمریکایی‌ها آن‌طور که توقع می‌رفت و قول داده بودند به تعهداتشان عمل نکردند.» و صالحی نیز گفت: «احساس می‌کنم در حال زمینه‌چینی و پخت‌وپز علیه ما هستند و باید گوش‌به‌زنگ باشیم.» البته این پخت‌وپزها بنا بر سخنان لاریجانی از ابتدای برجام صورت گرفته و با 52 طرح کنگره آمریکا علیه برجام همراه شده است.
3- سخنان علی لاریجانی از این حیث حائز اهمیت است که به‌نوعی می‌توان آن را به‌عنوان شکست برجام در عمل و تا به امروز، تحلیل کرد.
4- شکست برجام، می‌تواند این گمانه را تقویت کند که با تداوم بدعهدی آمریکایی‌ها، زمینه‌های بازگشت به دوران ماقبل برجام، در حال رخ دادن است؛ چراکه لاریجانی با برشمردن حدود 52 قطعنامه و طرح علیه توافق حاصله عنوان داشت که سازمان انرژی اتمی مطابق قانون مربوطه اقدامات مقابل را برای توسعه هسته‌ای کشورمان انجام دهد و گزارش این امور را به مجلس ارائه دهد.
5- به نظر می‌رسد که این مسئله شباهت زیادی به تجربه تاریخی سال 82 و به‌نوعی تکرار واقعه هسته‌ای مربوط به این دوران دارد.
در دولت اصلاحات نیز با توجه به عدم پایبندی طرف مقابل به تعهداتش و همچنین اجرای تعهدات توسط ایران از سوی رهبرمعظم انقلاب به دولت دستور داده شد که همان‌طور که دولت مذکور اقدام به تعلیق تأسیسات هسته‌ای کشورمان کرده است همان‌طور نیز نسبت به فک پلمب اقدام کند.
صادق خرازی دیپلمات نزدیک به دولت اصلاحات دراین‌باره ادعا می‌کند: «در کمیته‌ای که برای این موضوع شکل گرفت به آقای خاتمی گفته شد که می‌توانیم فک پلمب کنیم. به ایشان عرض شد که اگر شما صلاح نمی‌دانید، بگذارید در دولت بعد این فک پلمب انجام گیرد. ایشان گفتند نه در همین دولت این اتفاق بیفتد که دولت بعد بتواند ادعا کند که این اقدام توسط دولت قبل انجام‌شده است و تمام تقصیر به گردن این دولت بیفتد. تا دولت بعدی بتواند عذر و بهانه‌ای داشته باشد.»[6] البته دولت اصلاحات درواقع مشکلی که خود به وجود آورده بود را با دستور رهبری تصحیح کرد.
آنچه از ماجرای برجام تاکنون برمی‌آید کنگره آمریکا کارویژه تشدید تحریم‌ها را برعهده گرفته و دولت آمریکا نیز در این زمینه اقدامی صورت نمی‌دهد؛ اتحادیه اروپا هم بدین واسطه از عمل به وظایف خود سرباز زده است. این موضوع تا جایی پیش رفته که حتی خوش‌بین ترین افرادی که از برجام حمایت می‌کردند و سنگ رابطه با آمریکا را به سینه می‌زدند نیز تاسف خود را از رفتار ضدایرانی آمریکا ابراز می‌دارند و کم کم به صف توابین برجام می‌پیوندند.
